Son dönemde özel şirketlerin ve büyük döviz borcu olan şahısların gözdesi haline gelen Kapalıçarşı, döviz arzındaki sıkıntı ve uygulanan sıkı denetim kuralları nedeniyle, iddiaya göre Merkez Bankası’na ‘müşteri’ oldu. Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine göre Merkez Bankası her gün Kapalıçarşı’daki 4-5 döviz bürosunu kasalarda yaklaşık 5 milyar TL karşılığında ziyaret ederek 260 milyar dolar topluyor. Kapalıçarşı kaynakları bunun türünün ilk örneği olduğunu söylüyor.
Bu sürecin 4-5 döviz bürosu ile gerçekleştiğini belirten uzmanlar, uygulamayı “seçim sonrasına hazırlık” olarak nitelendiriyor. Çarşıda işlemler tekerlekli demir kasalarla yapılmakta ve İçişleri Bakanlığına bağlı olduğu belirtilen kamu hizmet araçları ile taşınmaktadır. Akşam saatlerinde iş yerlerine döviz satanlar paralarını almak için uzun kuyruklar oluşturuyor. Artan talep nedeniyle döviz bürolarının bulunduğu alanda tekerlekli sandık trafiği yaşanıyor.
İddiaları araştırmak için Kapalıçarşı’ya giden Yener Karadeniz’in izlenimleri şöyle:
Geçtiğimiz hafta cuma günü havanın soğuk ve yağışlı geçmesinin de etkisiyle çarşıda ziyaretçi sayısı oldukça fazla olmasına rağmen mağazalarda hareketlilik yaşanmadı. Döviz bürolarının bulunduğu bölgede ağır süreçler yaşandı. Daha önce olmayan 3-4 tekerlekli demir sandıklar, güvenlik görevlileri eşliğinde bir döviz bürosundan diğerine gidiyordu. O dönemde sürece açık olan döviz büroları kepenklerini kapatıyor ve işlem tamamlandıktan sonra tekrar açıyorlardı. Saat 17.00’ye yaklaşırken hareketlilik bir üst seviyeye çıktı.
Kapalıçarşı’nın kaynakları durumu şu sözlerle açıkladı: “Yaklaşık 1-1,5 ay önce Kapalıçarşı’nın döviz fiyatı piyasanın altındaydı. Son dönemde Merkez Bankası reel şubenin yanı sıra çarşıdan da alıma başladı. Banka yetkilileri her gün yüklü miktarda TL getirerek çarşıdan döviz topluyor. Bu nedenle çarşıda döviz fiyatları her hafta bir önceki haftaya göre daha yüksek seyrediyor ve makas çarşı lehine açılıyor.
Verilen bilgilere göre Merkez Bankası, Çarşı’ya her gün 5 milyar TL getiriyor ve döviz kuruna bağlı olarak her gün yaklaşık 260 milyon dolar alıyor. Son dönemde fonlarla döviz işlemleri Merkez Bankası dışında değil başka kurumlar tarafından yürütülmektedir. TL’nin değer kaybetmesi nedeniyle işlem hacmi düşük olsa da, nakitin fiziki hacminin yüksek olması bu tür taşıma işlemlerini sağlayan lojistik şirketlerinin oluşmasına neden olmuştur.
Bu kamusal işlem biçimini seçim sonrasına bağlayan bir piyasa uzmanı şu görüşleri paylaşıyor: “Seçimden sonra hangi hükümet gelirse gelsin, borsa korumalı mevduat uygulamasına son verecek. Bu da döviz talebini artıracaktır. Merkez Bankası da döviz talebini karşılamak için Kapalıçarşı’dan döviz topluyor. Aslında her yılın ilk çeyreği döviz arzının sıkıntılı olduğu dönemdir. Bu zamanlarda Kapalıçarşı önemli bir kaynaktır. Ancak hem kurumlardan hem de halktan ilk kez bu kadar yoğun bir talep geliyor.”
